หวานอร่อยไม่มีน้ำตาล ด้วย Steviol glycosides จากธรรมชาติ

สารให้ความหวานแทนน้ำตาล หรือที่มักเรียกว่า “น้ำตาลเทียม” เป็นอีกหนึ่งทางเลือกสำหรับผู้ที่ต้องการลดปริมาณน้ำตาลในอาหาร เพื่อหลีกเลี่ยงผลกระทบด้านสุขภาพที่เกิดจากการบริโภคน้ำตาลมากเกินไป ซึ่งอาจนำไปสู่โรคต่างๆ โดยเฉพาะกลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) เช่น โรคเบาหวาน โรคหัวใจ และหลอดเลือด อย่างไรก็ตาม สิ่งสำคัญที่ควรทำความเข้าใจคือ น้ำตาลเทียมเป็นเพียง “ตัวเลือก” ที่ช่วยลดการใช้น้ำตาล ไม่ใช่ “ผลิตภัณฑ์สำหรับการดูแลสุขภาพ” โดยตรง

นั่นหมายความว่า การบริโภคน้ำตาลเทียมไม่ได้หมายความว่าคุณกำลังดูแลสุขภาพอย่างสมบูรณ์แบบ แต่เป็นการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคเพื่อให้ได้รับน้ำตาลน้อยลงเท่านั้น การรักษาสุขภาพที่ดีอย่างแท้จริงยังคงต้องอาศัยปัจจัยอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น การรับประทานอาหารครบ 5 หมู่ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และการพักผ่อนให้เพียงพอ การพึ่งพาน้ำตาลเทียมเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอและอาจทำให้ละเลยพฤติกรรมสุขภาพอื่นๆ ที่สำคัญไปได้

ขัณฑสกร (Saccharin)

 เป็นสารให้ความหวานที่มีมานาน ให้ความหวานมากกว่าน้ำตาลถึง 200-500 เท่า มีรสขมติดปลายลิ้นเล็กน้อยหากใช้ในปริมาณมาก มักใช้ในผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มและอาหารบางชนิด

ไซคลาเมต (Cyclamate)

แม้จะเคยเป็นที่นิยม แต่ปัจจุบันกระทรวงสาธารณสุขของประเทศไทยได้ประกาศห้ามนำเข้าและห้ามใช้ในอาหารทุกชนิดแล้ว เนื่องจากมีงานวิจัยบางชิ้นที่แสดงความกังวลเกี่ยวกับผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาว

แอสพาร์แทม (Aspartame)

 ให้ความหวานมากกว่าน้ำตาลประมาณ 200 เท่า เป็นที่นิยมใช้ในเครื่องดื่มปราศจากน้ำตาล หมากฝรั่ง และผลิตภัณฑ์นมหมัก แต่มีข้อจำกัดคือไม่ทนความร้อนสูง จึงไม่เหมาะกับการนำไปประกอบอาหารที่ต้องใช้ความร้อนเป็นเวลานาน

ซูคราโลส (Sucralose)

ให้ความหวานสูงถึง 600 เท่าของน้ำตาล มีจุดเด่นคือทนความร้อนสูงมาก จึงสามารถใช้ได้ในอาหารทั่วไป รวมถึงอาหารที่ต้องผ่านกระบวนการปรุงด้วยความร้อนสูง นิยมใช้ในอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่มหลากหลายประเภท

อะซิซัลเฟม เค (Acesulfame K)

 ให้ความหวานมากกว่าน้ำตาลประมาณ 200 เท่า สามารถใช้ในอาหารทั่วไปได้ยกเว้นเนื้อสัตว์ มีความเสถียรต่อความร้อนสูง มักใช้ร่วมกับสารให้ความหวานชนิดอื่นเพื่อปรับปรุงรสชาติ

นีโอเทม (Neotame)

 จัดเป็นสารให้ความหวานที่เข้มข้นมาก ให้ความหวานมากกว่าน้ำตาลถึง 7,000 เท่า มีความเสถียรต่อความร้อนสูง จึงนิยมใช้ในการแปรรูปอาหารและเครื่องดื่ม

แอดแวนเทม (Advantame)

เป็นสารให้ความหวานที่เข้มข้นที่สุดในกลุ่มนี้ โดยให้ความหวานมากกว่าน้ำตาลถึง 20,000 เท่า สามารถใช้ในอาหารได้ทั่วไป มีความเสถียรสูง

สารสกัดจากหญ้าหวาน (Steviol Glycosides)

หรือที่รู้จักกันในชื่อ “สตีเวีย” ให้ความหวานมากกว่าน้ำตาล 200-400 เท่า เป็นสารให้ความหวานจากธรรมชาติที่สกัดจากพืชหญ้าหวาน สามารถใช้ได้ในอาหารทั่วไป และเป็นที่นิยมอย่างมากในกลุ่มผู้บริโภคที่ต้องการลดน้ำตาลและหลีกเลี่ยงสารเคมีสังเคราะห์

หล่อฮังก๊วย (Luo han guo)

 สารสกัดจากผลหล่อฮังก๊วย ให้ความหวานมากกว่าน้ำตาล 100-400 เท่า สามารถใช้ในอาหารและเครื่องดื่มได้หลากหลาย และมักใช้ร่วมกับสารให้ความหวานชนิดอื่นๆ เพื่อให้ได้รสชาติที่กลมกล่อม

กระบวนการสกัดจะแยกสารประกอบหลักๆ ที่ให้ความหวานออกมา ซึ่งในกลุ่ม Steviol Glycosides มีสารประกอบย่อยๆ หลายชนิด เช่น Stevioside และ Rebaudioside A (Reb A) ซึ่งเป็นตัวที่ให้ความหวานหลัก โดย Reb A มักถูกเลือกใช้บ่อยกว่าเนื่องจากให้รสหวานที่กลมกล่อมและมีรสขมติดลิ้นน้อยกว่า Stevioside

เมื่อเปรียบเทียบกับสารให้ความหวานที่ไม่ให้พลังงานชนิดอื่นๆ เช่น ซูคราโลส แอสปาร์แทม อะซิซัลเฟม-เค และแซคคารีน

สตีเวียโดดเด่นตรงที่เป็นสารจากธรรมชาติ ต่างจากสารเหล่านั้นที่มักเป็นสารสังเคราะห์ ด้วยความสามารถในการให้ความหวานที่สูงกว่าน้ำตาลกลูโคสถึง 200-400 เท่า และคุณสมบัติที่ไม่ถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือด จึงทำให้สตีเวียเป็นทางเลือกที่ยอดเยี่ยมสำหรับผู้ป่วยเบาหวานและผู้ที่ต้องการควบคุมน้ำหนัก

แคลอรี่ต่ำ

เนื่องจากสตีเวียเป็นสารให้ความหวานที่ไม่ให้พลังงาน มันจึงไม่มีคาร์โบไฮเดรตและแคลอรี่ เมื่อคุณใช้สตีเวียแทนน้ำตาลปกติ ตัวอย่างเช่น การแทนน้ำตาล 1 ช้อนโต๊ะ (ประมาณ 12 กรัม ซึ่งให้พลังงานราว 45 แคลอรี่) ด้วยสตีเวีย คุณจะสามารถลดปริมาณแคลอรี่ที่ได้รับลงได้อย่างมาก สิ่งนี้มีส่วนช่วยในการควบคุมน้ำหนัก เพราะเมื่อร่างกายได้รับแคลอรี่น้อยลง ก็จะช่วยให้คุณรู้สึกอิ่มได้โดยไม่ต้องกังวลเรื่องน้ำตาลส่วนเกิน อย่างไรก็ตาม การควบคุมปริมาณน้ำตาลและสารให้ความหวานโดยรวมก็ยังเป็นสิ่งสำคัญ และควรเลือกแหล่งที่มาจากธรรมชาติหากเป็นไปได้

ช่วยควบคุมระดับน้ำตาล

นี่คือจุดเด่นที่สำคัญที่สุดสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน ด้วยคุณสมบัติที่สตีเวียไม่ส่งผลต่อระดับน้ำตาลในเลือด ระดับกลูโคส และระดับอินซูลินในร่างกาย สตีเวียจึงเป็นตัวเลือกที่ดีเยี่ยมสำหรับผู้ป่วยเบาหวานที่จำเป็นต้องควบคุมปริมาณน้ำตาลอย่างเข้มงวด การศึกษาหลายชิ้นยังชี้ให้เห็นว่าสารสกัดจากหญ้าหวานมีส่วนช่วยในการลดค่าดัชนีน้ำตาล (Glycemic Index) ของอาหาร ซึ่งหมายความว่าการบริโภคสตีเวียจะไม่ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ทำให้การจัดการโรคเบาหวานง่ายขึ้น

อัตราการแพ้ต่ำ

หนึ่งในข้อดีที่ทำให้สตีเวียได้รับการยอมรับคือมีอัตราการก่อให้เกิดอาการแพ้ต่ำมาก หรือแทบไม่มีผลข้างเคียงใดๆ เมื่อนำมาประกอบอาหารหรือบริโภค นั่นเป็นเพราะสตีวิออลไกลโคไซด์ไม่ได้ทำปฏิกิริยาเคมีภายในร่างกายและไม่ถูกเผาผลาญเป็นสารประกอบที่อาจกระตุ้นให้เกิดอาการแพ้ จึงปลอดภัยสำหรับผู้ที่อาจมีอาการแพ้น้ำตาลหรือสารประกอบบางชนิด